Pankreasta kist, pankreas kisti midenin arkasında yer alan, 15 cm'ye kadar uzunlukta olan pankreas adındaki sindirim ve hormon salgılama görevleri olan organın üstünde içi sıvı içerikli olan yapılardır. Bu tür kistlerde de kist duvarı bulunmaktadır. Eğer pankreatit nedeniyle yalancı kist tabir edilen oluşumlar meydana gelirse, bunlarda kist duvarı olmaz. Bunlarda kist duvarı yerine bağ dokusu olur. Pankreastaki kistlerin boyutları birkaç milimden, birkaç santime kadar olabilir. Genellikle iyi huylu olurlar, çok nadir kötü huylu kanser yapıcı olanları oluşur. İçi berrak sıvıyla dolu olan seröz kistler ise kanserleşme eğilimi göstermez, fakat müsinöz kistlerin içi protein içeren sıvı dolu olduğundan kanserleşme gösterebilir.
Pankreasta kist belirtileri nelerdir?
Bu tür kistlerin belirtileri boyutlarıyla alakalı olur. Karın ağrısına neden olan büyük kistler daha çabuk belirlenebilir. Pankreasta baş bölümünde yer alan kistlerde hastalarda cerrahi sarılık oluşturabilir.
Pankreasta kist tipleri
Bu kistler inflamatuvar ve inflamatuvar olmayan tipte olur. İyi huylu olanlar genellikle inflamatuvar olanlardır. Diğerleri hem iyi huylu hem kansere meyilli ya da kanser olan kistler şeklinde oluşur. İnflamatuvar kistlerin çoğunluğunu pankreatit nedeniyle gelişen yalancı kistlerden meydana gelmektedir.
İnflamatuvar olmayan pankreas kist tipleri
Müsinöz kistadenomlar: Kistlerin bu tipleri %30 oranında kanser riski taşımaktadır. Orta yaşlı kadınlarda daha etkili olurlar. Daha çok gövde ve kuyruk bölümünde oluşurlar.
Seröz kistadenomlar: Genellikle iyi huylu olan kistlerde orta yaşlı kadınları daha fazla etkiler. Boyutları küçük olduğundan, ağrıya neden olmazlar.
İntraduktal papiller müsinöz tümörler: Kistlerin bu tipleri %40-50 oranında kanser riski taşımaktadır. Orta yaşlı erkeklerde daha fazla etkili olurlar. Pankreasta baş bölümünde olurlar. ERCP yapıldığında, pankreas kanalında bolca mukus içeren sıvı belirlenir.
Solid psödopapiller pankreas tümörü: Bunlara ender rastlanır. Siyah ırkta ve genç Asyalı kadınlarda daha fazla görülür. Boyutları büyüyebilir ve kanser riski taşırlar. Ancak cerrahi girişimle alınırsa, başarılı sonuçlar alınabilir.
Pankreasta kist tanısı nasıl yapılır?
Kistlerin önemli kısmı herhangi bir belirti göstermeyebilir. Bunlar başka bir yakınmayla ya da tesadüfen yapılan ultrason tetkiki, MR, bilgisayarlı tomografi gibi tetkiklerle tespit edilebilir. İyi huylu olanların endoskopik ultrasonografiyle ya da endosonografi ile tespit etmek mümkündür.
Pankreasta kist tedavisi nasıl yapılır?
Kistlerin tedavisinde en önemli konu kistin iyi huylu ya da kötü huylu olmasının belirlenmesiyle tedavi edilmesidir. İyi huylu olanlar genellikle tedavi gerektirmez, kötü huylu olanlar ise ameliyatla alınmalıdır. Yalancı kistler safra kanalını ya da mide çıkışını tıkarsa, iltihaplanırsa ameliyatla çıkarılmalıdır. Küçük boydaki kistlerin kanserleşme eğilimi düşük olur. Fakat büyürlerse kanser riski taşıyacaklarından ameliyatla çıkarılmalıdır. Genç yaşlarda olan 2 cm üzerinde olan kistlerde cerrahi olarak çıkarılır. Yaşlılarda ise patolojik tetkikler yapılır. Buna göre tedavi kararı verilir.
