Böbrek kisti, böbreklerde içinde sıvı bulunan ve farklı büyüklüklerde bir ya da birden fazla kist oluşması durumudur. Böbrek kistleri iki ana grupta incelenir. Basit böbrek kistlerinde bir ya da birkaç tane kist bulunurken, polikistik böbrek hastalığında sayısız kist oluşur. Böbrek kistleri her yaş grubunda ortaya çıkabilir. Böbrek kistini tespit edebilmek için ultrasona ihtiyaç duyulur. Kist nedeniyle oluşan belirtiler bazen herhangi bir şikâyete yol açmadan ilerleyebilir.

Böbrek kistinin belirtileri arasında şiddeti değişen ağrılar yaşanabilir. Erken yaşlarda oluşan böbrek kisti, herhangi bir belirtiye yol açmadan yetişkinliğe kadar ilerleyebilir. Kistin boyutu büyüdükçe karında ağrı, idrarda kan ve sık idrara çıkma isteği gibi şikâyetler ortaya çıkabilir.

Polikistik böbrek hastalığı, böbreklerde birden fazla kist oluşmasına yol açabilen genetik bir rahatsızlıktır. Hastalığın alt çeşitlerinden resesif bozuklukta, kistlerin meydana gelmesi için hastalığa neden olan genin iki kopyasının aynı kişide bulunması gerekir. Resesif polikistik hastalık çok sık görülmemekle birlikte, hastalık nedeniyle oluşabilecek kistlerin ana hastalıktan daha büyük boyutta oluşmasına neden olur. Kistlerin varlığı ile kan basıncı yükselerek karaciğer ve böbrek yetmezliği gibi ciddi hastalıklara neden olabilir.

Polikistik böbrek hastalığında kistlerin oluşması ve büyümesi oldukça ağrılıdır. Bu tür kistler genellikle hiçbir belirtiye yol açmadan ilerler. Hastada yapılan rutin bir kontrol sırasında tespit edilebilir. Kist ilerleyip büyüdükçe karın bölgesinde ağrıya yol açabilir.

Medüller sünger böbrek hastalığı, doğum anından itibaren böbreklerde etkili olur. Oluşan kistler, böbrek içinde medulla bölgesinde bulunan ufak tüplerde meydana gelir. Bu tür kistler oldukça küçük olsa da sayıca fazladır. Dolayısıyla böbreklerde sünger görünümü yaratır. İdrar ufak tüplerden akarken bu bölgede bulunan kistler tarafından tamamen bloke edilebilir. Bu durum hastalığın en yaygın belirtisidir.

Böbrek kistleri, yukarıda açıklanan hastalıklar haricinde de ortaya çıkabilir. 50 yaşını aşmış kişilerin büyük kısmında böbrek kistine rastlanır. Yaş ilerledikçe böbrek kistlerinin görülme olasılığı da artar. Yaş ile ilişkili olan kistler, kişide herhangi bir belirtiye neden olmayabilir. Ancak kist tespit edilmişse düzenli kontrol edilmeli ve eğer kistler büyüyorsa mutlaka müdahale edilmelidir.

Böbrek kistlerinin oluşumunda genetik faktörler dışında çevresel etkenler ve yaşam tarzı da rol oynayabilir. Sigara kullanımı, obezite, yüksek tansiyon ve diyabet gibi durumlar böbrek kisti riskini artırabilir. Ayrıca, uzun süreli ilaç kullanımı ve böbrek enfeksiyonları da kist oluşumuna katkıda bulunabilir.

Böbrek kistlerinin tedavisi, kistin boyutuna, sayısına ve oluşturduğu belirtilere bağlı olarak değişir. Basit böbrek kistleri genellikle tedavi gerektirmez ve düzenli kontrollerle izlenir. Ancak büyük ve semptomatik kistlerde cerrahi müdahale gerekebilir. Polikistik böbrek hastalığında ise genetik danışmanlık ve düzenli tıbbi takip önemlidir. Medüller sünger böbrek hastalığında ise belirtilerin yönetimi ve böbrek fonksiyonlarının korunması hedeflenir.