Kist çeşitleri, kistler vücutta içeriği sıvı ya da yarı katı olan bir maddeyle dolu boşluklardır. Kistlerin içi epitel dokuyla döşeli olduğunda bu gerçek kist, bununla döşeli olmayanlar ise yalancı kist olarak tanımlanır. Oluşumları bazılarında iç organlar ya da doğumsal kaynaklı bozukluklar nedeniyle olsa da genellikle iltihap nedeniyle olur. Diş kisti iltihapla oluşan kist türlerindendir. Bazıları ise parazit kaynaklı oluşabilir.
Kist çeşitleri nelerdir?
Çok sayıda kist bulunsa da bunların en fazla görülenleri aşağıdaki gibidir.
Alt deri kisti: bu çeşit kistler doğuştan olabileceği gibi, sonradan da oluşabilir. Sonradan oluşanlar genellikle cerrah operasyonlar ve travma nedeniyle meydana gelir. En fazla boyunda, yüzde, erbezlerinde ve apış arasında görülür. Kistlerin içinde sarı bir sıvı bulunur. Tedavi edilmeleri için ameliyatla alınmaları gerekir.
Üst deri kisti: Üst deride cilt altı dokusunda oluşan bu kistler genellikle doğuştan vardır. Alt deri kistleri gibi ameliyatla tedavi edilirler.
Yağ dokusu kisti: Bunlar yağ bezlerindeki büyümeden dolayı oluşur. Vücutta çeşitli bölgelerde etkili olabilirler. Cilt altında ya da üzerinde oluşabilirler. İçi beyazımsı, yumuşak ve yağlı olan bir sıvıyla dolu olur. Bunlarda ameliyatla tedavi edilir.
Kist hidatik: bu kistler vücuttaki en tehlikeli olan türlerdir. Akciğerde, karaciğerde ve bazı dokularda bozukluklara neden olur. Kistlerin oluşumu köpeklerin ince bağırsağında olan tenya ekinokokusun dışkıyla birlikte dışarıya atılması ve bunun içme sularına, sebze ve meyveye bulaşmasıyla, insanlarında bunları tüketmesiyle olur. Yumurtalar insan ince bağırsağında kurtçuklara neden olur. Kurtçuklar bağırsaklarda damar sistemine girip, buradan karaciğere ulaşır. Eğer karaciğerde tutunamaz iseler sağ kalbe geçer, buradan da akciğere ulaşırlar. Bundan sonra kan dolaşımı yoluyla diğer iç organlara gidebilirler. Hangi organa yerleşirlerse, burada kist hidatik denen kistik yapıları meydana getirirler. Bunların %70 kadarı karaciğerde yerleşmektedir. İltihabi dokuya yerleşen kurtçuklar, burada iltihabi tepkimeye neden olur. Bu ortalama 30 gün içinde kist şekline dönüşür. Bazı kistler yaklaşık 10-20 yıl içinde büyüyebilir. Büyüme arttıkça kistin yerleştiği dokuda yıkım olur. Bu kist türleri karaciğer ve akciğeri ayrı ayrı etkilediğinden, değerlendirilmeleri farklı olur.
Karaciğer kist hidatiği: Karaciğere yerleşen kistlerde %90 oranında safra yolları ile safra akımını engelleme olur. Hastada bulantı ve kusma, karnın sağ üst tarafında sancı, karın ağrısı, solunumda zorlanma, farklı derecede sarılık, yüksek ateş gibi belirtiler görülür. Eğer kist büyürse, bu elle bile fark edilebilir. Tedavisinde kistin ameliyat edilmesi gerekir.
Akciğer kist hidatiği: bu tür kistler genellikle sağ akciğeri etkiler. Uzun yıllar herhangi bir belirti vermeden gelişimini sürdürebilir. Başlangıçta göğüs ağrısı, öksürük ve kanlı balgam gibi belirtiler gösterir. Nadiren kist plevra boşluğuna yönelir. Bu olursa şiddetli göğüs ağrısı, nefes alma zorluğu, morarma etkisi ve şok gibi daha ağır etkiler olabilir. Röntgen ve laboratuvar tetkikleri yapılarak tanı konan kistler, ameliyatla tedavi edilir.
