Çikolata kisti, rahim iç tabakasının yumurtalıkların üzerinde bir yere konumlanması sonucu ortaya çıkan, içi çikolata kıvamında sıvı ile dolu şişliklerdir. Bu kistler, üreme sisteminde tüplerde, bağırsakta ve çevre dokularda yapışıklıkların oluşumuna yol açabilir. Çikolata kistinin boyutu 4 santimetreden 15-20 santimetreye kadar değişebilir. Genellikle tek bir yumurtalıkta oluşur, ancak nadir durumlarda her iki yumurtalıkta da görülebilir.

Çikolata kisti, karın ağrısı, kasık ağrısı, cinsel ilişki sırasında ağrı ve gebe kalamama gibi şikayetlere neden olabilir. Diğer yumurtalık kistlerinde olduğu gibi çikolata kistinde de patlama görülebilir. Kistin patlaması sonucu içindeki sıvının karın içine akması, ciddi karın ağrısına, mide bulantısına, kusmaya ve yüksek ateşe yol açabilir.

Çikolata kisti tedavisi genellikle cerrahi müdahale ile yapılır. Kist, cerrahi ile temizlenerek bulunduğu yerden alınır. Ameliyat genellikle laparoskopi tekniği ile gerçekleştirilir. Eğer hastanın ileride gebe kalma isteği yoksa ve ileri yaşlara ulaşmışsa, kist ile birlikte yumurtalık da çıkarılabilir. Çikolata kistinin ameliyat dışında başka bir tedavi yöntemi yoktur. Cerrahiden sonra kistin tekrar nüksetmemesi için ilaç tedavisi uygun görülebilir.

Çikolata kisti ameliyatından sonra cinsel ilişki, cerrahinin hangi yöntemle yapıldığına bağlı olarak farklılık gösterebilir. Eğer cerrahi açık ameliyat tercih edilerek yapılmışsa cinsel birliktelik için herhangi bir yasak söz konusu değildir. Ancak cerrahi kapalı ameliyat yani laparoskopi ile yapılmışsa, operasyon sırasında hastanın rahim hareketliliğini sağlamak için vajinaya alet yerleştirilir. Bu alet nedeniyle rahim ağzı gerilir ve serviksin tekrar eski sağlığına kavuşması zaman alabilir. Bölge tam olarak iyileşmeden cinsel birliktelik gerçekleşirse kanama ve enfeksiyon gibi sorunlar oluşabilir. Bu nedenle, laparoskopik çikolata kisti ameliyatından sonra cinsel ilişkide kısıtlama getirilmektedir.

Çikolata kisti ameliyatından sonra adet kanaması genellikle 1 ay sonra gerçekleşir. Ancak adet günü, hastanın son adetinin ne zaman gerçekleştiği ile ilgili olarak değişim gösterebilir. Operasyon nedeniyle yaşanan stres, ameliyattan sonra birkaç ay adet düzensizliğine yol açabilir. Ayrıca, operasyondan sonra görülen her kanama adet kanaması olarak değerlendirilmemelidir.

Çikolata kisti nedeniyle yaşanabilecek en ciddi şikayetlerden biri gebe kalamamaktır. Çikolata kisti ameliyatından sonra hastanın gebe kalma şansı oldukça artar. Ancak gebe kalmak için bir zaman tahmin etmek mümkün değildir. Kist ameliyatla alındıktan sonra hasta henüz 20'li yaşlarındaysa 6-12 ay boyunca kendiliğinden gebe kalması beklenir. Eğer hasta bekleme süresine rağmen gebe kalamamışsa, yardımcı üreme tedavileri ile hastanın gebe kalması sağlanır. Hastanın yaşı 35'in üzerindeyse, çikolata kisti ameliyatından sonra çok uzun süre beklenilmeden doğrudan tüp bebek tedavisi uygulanmalıdır. Çikolata kisti ameliyatlarından sonra tüp bebek tedavisinin başarı oranı oldukça yüksektir.

Ameliyat sonrası hastaların yaşam kalitesi genellikle belirgin şekilde artar. Ağrı ve diğer semptomlar büyük ölçüde azalır. Ancak hastaların düzenli kontrollerini aksatmaması ve doktorun önerdiği tedavi planına sadık kalması önemlidir. Ayrıca, sağlıklı yaşam alışkanlıkları edinmek, dengeli beslenmek ve stresten uzak durmak hastaların genel sağlığı üzerinde olumlu etkiler yaratabilir.

Çikolata kisti tedavisinde cerrahinin yanı sıra hormonal tedaviler de kullanılabilir. Bu tedaviler, kistin büyümesini ve yeni kistlerin oluşmasını engellemeye yönelik olabilir. Ancak bu tür tedaviler genellikle cerrahi müdahaleye destekleyici olarak kullanılır ve kistin tamamen ortadan kaldırılmasında tek başına yeterli olmayabilir.