Entamoeba histolytica kisti, entamoeba histolytica sadece insanlarda hastalığa neden olan tek hücreli canlıdır. Bunun insanlara bulaşmasında etkili olan sessiz enfeksiyonlardır. Sindirim sistemi üzerine etki yaparak hastalık oluşturan tek amip çeşididir. Bağırsak duvarına yerleşmekte, burada yüzeysel ya da derin yaralara neden olmaktadır. Bu canlı bazen bağırsak duvarını delmekte, karaciğer ve bağırsak dışına çıkarak diğer organlara kadar ulaşmaktadır. Bu tek hücreli canlının iki evresi bulunur. Birincisi asalağın beslendiği büyüdüğü ve çoğalarak arttığı etkinlik dönemidir. Diğeri ise etkinliği gerçekleştiremeyeceği ortamlarda etrafında kist oluşturduğu kistli dönemdir. Kistli dönemde bir konaktan diğerine geçer. Çoğalma evresinde olan asalak doku ve sulu dışkıda olur. Bu amip türü bağırsak enfeksiyonu yapan tek türdür. Amipli dizanteriye neden olarak, kanlı sümüklü ishal yapan bir bağırsak enfeksiyonuna neden olur. Asalak insanlara ait olan bir parazittir. Amipin canlı ve hareketli olan şekli gibi, kist şekli de bulunmaktadır. Doğada kist şeklinde yer almaktadır. Bunları kara sinekler ayaklarıyla taşırlar.

Entamoeba histolytica ile enfekte olanlar he kist şekillerini hem de trofozoit şekillerini dışkılarıyla atar. Trofozoid şekli ortamda kısa sürede dejenere olsa da kist şeklinde olanlar uzun süre dayanır. Özellikle az gelişmiş ülkelerde yaşayanlar kistlerin karıştığı suları içerek, bu sularla temas eden besinleri tüketerek asalağın bulaşmasına neden olur. Enfekte olanların çoğunluğu uzun süre dışkılarıyla kist çıkarması nedeniyle, hastalık daha fazla bulaşır. Sadece semptomatik olan olgular teşhis edilmekte ve tedavi edilebilmektedir. Entamoeba histolytica kist mide barajını aşınca, ince bağırsaklarda alkalen ortamda vejetatif şekline geçebilir.

Rahatsızlık çoğunlukla akut dizanteri formuyla tanınmaktadır. Bunun asemptomik formu olacağı gibi, kronikleşen formu da bulunur. Bu hastalarda günlük dışkılama 10-15 defa olur. Karın alt bölgesinde geçici ağrılar hissedilir. Dışkıda taze kan, parlak mukus bulunur. Ateş genellikle yükselmez. Karaciğeri tuttuğunda yüksek ateş görülebilir.

Hastalara yapılan ultrasonografi sayesinde tanı konulabilir. Bunun yanında dışkının mikroskop altında incelenmesi sayesinde pratik şekilde tanı koymak mümkün olabilir. Kist şekilleri dışkıdaki artefaktlarla karıştırılma riskine sahiptir. Hazırlanan preparat içinde kistlerin yapısı daha iyi görülür. Tedavide sadece dışkıda kist belirlenen hastalarda, uygulanan ilaç tedavisi yararlı olur. Entamoeba histolytica yerleşim yerine ve invasyon etkisine göre tedavi seçenekleri uygulanır.