Brankial kist, bu tür kistler doğumsal kaynaklı olurlar. Anne karnındaki bebeğin embriyolojik gelişim döneminde baş ve boyunda bulunan farklı dokuların meydana gelmesi sırasında farengobrankial kanallarda kapanmama sorunu olduğunda meydana gelirler. Bu kistler boynun yan taraflarında ve sternokleidomastoid kas adı verilen büyük boyun kası önüne yerleşirler.
Kistlerin yerleşim yeri sabit olup, kesin tanı koymaya yardımcı olur.
Brankial kist nasıl oluşur?
Embriyo gelişimi sırasında 2-7 haftada embriyonun iki tarafında 6 brankial ark, 5 tane brankial yarık ve 5 tane brankial kese bulunur.
- 1. Brankial yarıkta dış kulak yolu
- 1. Brankial keseden östaki tüpü ve orta kulak boşluğu
- 2. Brankial keseden fossa tonsillaris
- 3 ve 4. Brankial keseden paratiroid bezi ve timus
- 2. Brankial ark hızlı bir gelişim göstererek, 2.3 ve 4. Brankial yarıkların örtülmesini sağlar.
Brankial yarıklar geçici bir süre boşluk halinde olur ve ardından kapanır. Bu boşlukların kapanmaması halinde brankial kistler oluşur. Boyunda lateral bölgede olan kitlelerin yaklaşık %37 kadarını kistler, kalan %63 kadarını fistüller meydana getirir.
Brankial kistler ne zaman fark edilir?
Kistler genellikle erken çocukluk döneminde küçük oldukları için fark edilmez. Çoğunlukla ileri yaşlarda üst solunum yolu enfeksiyonu sırasında kistin enfekte olması durumunda şişer ve fark edilirler.
Kistlerin tanısı ise geç çocukluk dönemi ile 30 yaş arasında olur. Erkeklerde %60 oranında, kadınlarda ise% 40 oranında etkili olurlar.
Brankial kistlerin yerleşimi
Bu kistler 4 farklı brankial yarıktan oluşabilir. 1. Brankial ark kulağın önünde ya da altında yerleşim gösterir. Buradan parotis bezi ile yüz sinirini takiben dış kulak yoluna uzanır. 2. Brankial arkta oluşan kist boyun üst yan tarafından çene altına yerleşim gösterir. Buradan iç ve dış karotis damarların arasından uzanarak bademcik lojuna kadar uzanır. 3. Brankial arktaki kist ise boynun orta yan bölgesinde yerleşir, buradan öne yutağa sinüs bölgesine kadar uzanır. 4. Brankial arktaki kist, boynun alt yan bölgesine yerleşir. Buradan karotis kılıfını takiben sinüs piriformisin ucuna doğru uzanırlar. En fazla görülen 2. Brankial ark kistidir. Fakat nadiren diğerleri de görülebilir.
Brankial kist tedavisi nasıl yapılır?
Brankial kistler tekrarlayan enfeksiyonlarla, kozmetik etkenlerle tedavi gerektirir. Bilgisayarlı tomografi, MRI gibi yöntemlerle tanı koyulan kistlerin tedavisi ameliyatla çıkarılmalıdır. Tedavi için kistin cerrahi girişimle kist traktı adı verilen uzantısıyla birlikte çıkarılmasıyla gerçekleşir.
